U drugom delu teksta o Katarini Bogdanović (1885–1969) analiziraju se njena dnevnička svedočanstva i druga arhivska građa. Na osnovu tih izvora može se zaključiti da je stalno propitivala postojeće društveno stanje i društvene odnose, zalažući se protiv hijerarhijskog i po inerciji proglašenog autoriteta: patrijarhata, obrazovnih institucija, političkih institucija, institucije crkve i braka. Kritički promišljajući svet oko sebe i svoju ulogu u njemu, Katarina Bogdanović bila je aktivna učesnica kulturnog i društvenog života. Ujedno je kreirala paralelni svet i tako iskoristila misiju i privilegiju filozofa/kinja i književnika/ca da svojim delom anticipiraju ili nagoveste neke društvene pojave i da utiču na obrazovanje mladih i oblikovanje njihovog pogleda na svet, kao i na razvoj političke kulture u svojoj sredini.

U putopisu Novi svet ili U Americi godinu dana Jelena J. Dimitrijević u 36 poglavlja opisuje Ameriku 20. veka. Kroz opise gradova, proslava, navika iz svakodnevnog života, ali i poseta univerzitetima, predavanjima i skupovima, prati se glavna oblast interesovanja Jelene Dimitrijević – žene i njihov položaj. Pored ličnih impresija i opisa, Jelena Dimitrijević u putopisu komentariše periodičku građu poput novinskih članaka, pamfleta i reklama i tako pruža uvid u aktuelne društvene teme. Prvi deo rada opisuje socio-ekonomske prilike u kojima žene žive, dok se drugi deo fokusira na antisifražetski pokret, a posebno na antifeministički časopis The Woman Patriot (1918–1932) i njegovu zastupljenost u putopisu Novi svet ili U Americi godinu dana. Završni deo bavi se društvenim problemima o kojima se piše u člancima koji su izlazili u The Woman Patriot.

Jelica Belović-Bernadzikowska’s (1870–1946) life and work provide considerable insight into the conditions surrounding the new types of professional women of the early 20^th century. Her extensive published work transcended categories of pedagogy, social commentary, feminism and ethnography and appeared in a variety of formats from fiction to academic writing. This essay deals with a brief portion of Belović-Bernadzikowska’s life; the period from 1902 to 1914, in which she successfully transformed herself and her public persona from a schoolteacher in the schools of Bosnia and Herzegovina into a respected ethnographer and expert on women’s textiles. This was not a voluntary transformation; she was forced into a new career in 1902 when she was relieved of her position as a teacher by the Provincial Government. How she accomplished a professional reinvention is the topic of this essay; but she experienced other personal and political changes as well – including a rejection of her native Croat patriotism in favor of greater sympathy with the Serbs. These reinventions took several years, but a significant signpost of her growing success appeared in 1909. At this point she began to write for the scholarly (albeit controversial) German-language journal, Anthropophyteia, published by the renowned Balkan ethnographer and sexologist Friedrich Salomo Krauss. With a growing reputation outside the Slavic lands, Jelica was on her way to achieving the academic, scholarly acclaim she craved. For a time, she hoped to break through the gendered barriers that restricted female writers among the Southern Slavs.

Gimnazijski trenutak je prva zbirka pesama Gordane R. Todorović (1933–1979), zaboravljene srpske pesnikinje koja je stvarala u periodu neosimbolizma i neovizantizma ostavivši iza sebe tri stotine pesama i hiljadu neologizama. Zbirka je objavljena 1954. godine u Novom pokolenju i ovenčana Brankovom nagradom naredne godine. Pregledom recepcije dela u vremenu nastanka i (post)strukturalističkom analizom zbirke, određenjem tematsko-motivskih krugova, lirskog subjekta, stiha, strofe i rime, te osvrtom na neologizme, ovaj rad preispituje pojavu Gimnazijskog trenutka u srpskoj poeziji, značaj i vrednost ove zbirke u stvaralaštvu Gordane R. Todorović i u istoriji srpske književnosti.

This paper analyzes and compares two notable anti-slavery poems – Sarah Wentworth Morton’s “The African Chief” and Lydia Huntley Sigourney’s “To the First Slave Ship” – written in the early American Republic (between the American Revolution and the Civil War). Within our analysis we show that both “The African Chief” and “To the First Slave Ship” can be interpreted through a three-layered metaphysical social hierarchy made up of God, white slave-holder, and black slave. In both poems the roles awarded to each of the members of the hierarchy are the same – the black slave appears as the earthly martyr, the white slave-owner as the earthly master, whereas God assumes the role of mankind’s righteous heavenly judge poised to redeem the unjustly dehumanized Negro. However, though following the same general pattern, the two poems differ in how they specifically depict each of the three members of the hierarchy. The differences between the two poems in their respective images of God, white master, and enslaved Negro lead us to conclude that “The African Chief” contains a stronger criticism of slavery. The paper ends in a subjective statement that Wentworth Morton’s poem, due to the more pronounced sentimentalization of its black protagonist, is more likeable than Huntley Sigourney’s.

U ovom radu prikazani su glavni segmenti stvaralaštva Aleksandre Kolontaj: teorijski i prozni tekstovi, kao i njeni tekstovi u periodici. U fokusu rada nalazi se njena teorija o „novoj ženi“ i slobodnoj ljubavi. Analiziraju se stavovi autorke o odnosima između polova i novom moralu, kao i reakcije koje su ti stavovi izazvali. Posebno se istražuje njen uticaj na stvaranje novog ženskog identiteta kroz žensku periodičku štampu. Dat je pregled članaka A. Kolontaj u sovjetskim časopisima Rabotnica, Kommunistka, Molodaя gvardiя i Pravda. Pored toga, ukazuje se na recepciju njenih ideja na našim prostorima, i to u časopisu Ženski pokret. Poslednji deo rada posvećen je književnom stvaralaštvu A. Kolontaj.

Ovaj rad nastoji da opiše kako je Ling Šuhua (凌叔华, 1900‒1990) gradila književnu karijeru kao feministička autorka u sredinama u kojima je to bilo teško postići, kao i da ukaže na strategije koje je koristila da to ostvari. Umesto da se otvoreno suprotstavi patrijarhatu i tradiciji, Ling Šuhua je pisala priče stilom karakterističnim za klasičnu kinesku književnost, nepopularnu među autorima i književnim kritičarima u njeno doba zbog pokušaja da se sasvim raskine s tradicijom, ali je istovremeno imala kritički odnos prema manama tradicionalnog, patrijarhalnog društva. Na taj način, izašla je u susret očekivanjima sredine, odnosno pisala je kao učena dama iz visoke klase, ali je ostvarila i svoju nameru da piše u ime nečujnih ženskih glasova u Kini. S druge strane, autobiografiju Drevne melodije (Ancient Melodies), napisala je na engleskom jeziku i objavila u Velikoj Britaniji na podsticaj Virdžinije Vulf (Virginia Woolf, 1882‒1941). Jezik koji je tu upotrebila i način na koji je prikazala svoje detinjstvo pokazuju da je Ling Šuhua pristala da egzotizuje sebe da bi se dopala engleskoj publici i probila na strano tržište, ali je u isto vreme predstavila svoje feminističke stavove u još jednom pokušaju da bude shvaćena kao feministička autorka, ovaj put u stranoj zemlji.

Ovaj rad se bavi jednim relativno savremenim trendom. Reč je o knjigama o izuzetnim ženama, nastalim u polju dečje literature. Za rad su važna dva konteksta: prvi kontekst čine kolektivne biografije znamenitih žena, te tradicija takvih biografija koja ima korene još u antici, dok je drugi kontekst određen žanrom ženskog portreta. Oslanjajući se na teorijske radove o oba žanra, u ovom radu se analizira na koji način najnovije knjige o izuzetnim ženama učestvuju u pisanju ženske istorije, kao i u konstrukciji ženskog identiteta. Pored toga, cilj analize jeste da ukaže na kompleksnost naizgled jednostavno koncipiranih knjiga, kroz isticanje različitih narativnih postupaka i vizuelnih potencijala korišćenih u izgradnji identiteta.

Ovaj tekst nastoji da prouči vezu između feminizma i popularne kulture kroz analizu ključnih ideja iz tri knjige – Feminism and Pop Culture, We Were Feminists Once (From Riot Grrrl to Cover Girl®, The Buying and Selling of a Political Movement) Endi Cajsler i Cosmopolitika Maše Grdešić. Obe autorke ističu značaj proučavanja popularne kulture iz feminističkog ugla u kontekstu savremenog potrošačkog društva, naglašavajući potrebu za feminističkom intervencijom u postojeće oblike popularne kulture. Shodno tome, težište analize postavlja se na međusobni odnos feminizma i različitih oblika popularne kulture i popularnokulturnih praksi. Pored istorijskog osvrta na razvoj odnosa između popularne kulture i feminizma, ispituju se i različiti vidovi feminizma nastali pod okriljem trećeg talasa, a koji pogoduju kapitalističkim zahtevima savremenog doba – tržišni feminizam, feminizam izbora i selebriti feminizam. Ti hibridni oblici feminizma dobro ilustruju komodifikaciju feminizma i aproprijaciju feminističkog rečnika, koji se izučavaju i u ovom radu.

Časopis Materinski list: ilustrovani mesečnik za domaće vaspitanje i negovanje dece, ispitivanje detinjstva i rad u zabavištu , pokrenut 1901. godine, bez prekida je izlazio jednom mesečno (izuzev nekoliko dvobroja) u periodu od januara 1901. do decembra 1903. godine. Urednici su se smenjivali, od br. 1 (1903) uređuju: Raša Mitrović, Miladin P. Ljujić i Milisav D. Marković; od br. 4 (1903) uređuju: Raša Mitrović i Miladin P. Ljujić. U br. 11/12 (1901) i br. 11/12 (1902) dati su godišnji sadržaji; u knj. za 1903. donet je i spisak saradnika, koji je doprineo razrešenju inicijala autora prilikom obrade bibliografskih jedinica. Važno je napomenuti da iako je časopis pokrenut od strane učitelja, Raše Mitrovića, okupljao je intelektualce različitog obrazovanja kako ženskog tako i muškog pola. Radi lakšeg pretraživanja i jednostavnijeg snalaženja, bibliografija je opremljena i pratećim registrima, koji iz bibliografskog opisa izdvajaju naslov i autora.

Intervju s Nadom Ler-Sofronić vodila Dubravka Đurić

Feministička teorija je za sve, urednice Adriana Zaharijević i Katarina Lončarević, Beograd: Institut za filozofiju i društvenu teoriju i Fakultet političkih nauka, 2018, str. 513, 25 cm, ISBN 978-86-6425-051-1

Rewriting Academia : The Development of the Anglicist Women’s and Gender Studies of Continental Europe / Renate Haas (ed.). – 1. Edition. Includes index. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2015, 442 pp., ISBN 978-3-631-66985-3 (hb), E-ISBN 978-3-653-06121-5 (e-book)

Bolnica Stobart / [urednik i priređivač Tatjana Janković ; prevod s engleskog Marija Nikolić]. – Kragujevac : Narodna biblioteka „Vuk Karadžić“, 2018 (Beograd : Donat graf). – 278 str. : ilustr. ; 21 cm. – (Zbirka Biblioteka Skitija / [Narodna biblioteka "Vuk Karadžić", Kragujevac] ; knj. 12). – ISBN 978-86-83007-76-9

Bolnica Stobart : Kragujevac 1915 : [katalog izložbe] / autor izložbe i kataloga Tatjana Janković ; [prevod sa engleskog Marija Nikolić]. – Kragujevac : Narodna biblioteka „Vuk Karadžić“, 2018 (Beograd : Donat graf). – 36 str. : fotogr. ; 21 h 30 cm. – ISBN 978-86-83007-77-6

Gordana Todorović. Sabrana dela I–III / Milica Milenković. – Svrljig: Centar za turizam, kulturu i sport, 2018 (Niš: Galaksijans) – ISBN 978-86-84919-36-8