Dve verzije Uspomena Delfe Ivanić (1881–1972), jedne od osnivačica Kola srpskih sestara, članice Srpskog narodnog ženskog saveza u predratnom periodu, saradnice Ženskog pokreta i kratko vreme predsednice Ženskog saveza u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, nekoliko decenija po njihovom nastanku, bile su čuvane u Arhivu Srbije (Fond Varia br. 3494) i Arhivu Srpske akademije nauka i umetnosti (u okviru Zaostavštine Delfe Ivanić, sig. br. 14515/1–40). Delfa Ivanić je svoja sećanja zapisala u poznim godinama na nagovor Fedora Nikića (1894/9–1989). Ovaj pravnik i univerzitetski profesor je u međuratnom periodu i sam postao deo ženskog pokreta – zajedno sa Katarinom Bogdanović (1885–1968), prvom urednicom časopisa Ženski pokret, organizovao je i vodio, početkom dvadesetih godina 20. veka, Socijalni tečaj za žene,1 koji je po svom programu i cilju ličio na londonsku Žensku političku školu. Cilj ovog tečaja je bio da obaveštava žene o svim važnijim ustanovama i pitanjima u državi i društvu, da razvija interesovanje za socijalne nauke i da socijalno vaspitava, to jest razvija kod žena osećanje društvene solidarnosti i budi u njima socijalnu svest.2 Nikić se zalagao za žensko pravo glasa, kao i za to da u borbi za političku ravnopravnost žene nastupaju kao jedinstveni front, bez obzira na klasnu pripadnost.3

Ne treba da čudi što je Nikić, kao dobar poznavalac ženske scene, bio svestan značaja lika i dela Delfe Ivanić, te je i redigovao rukopis njenih uspomena i pripremio ga za štampu. Svoju upornost i istrajnost u tom procesu obrazložio je sledećim rečima:

Ja sam smatrao, da bi njene, Delfine Uspomene, predstavljale: prve Uspomene srpske žene u čitavoj srpskoj i jugoslovenskoj memoarskoj književnosti i kao takve nesumnjivo, da će predstavljati našu značajnu i kulturnu tekovinu.4

Nikić je i među prvima uočio „da nema nijedne ni srpske ni jugoslovenske žene, koja je u punoj celini dala Uspomene svoga života i rada”.5 Primera radi, Savka Subotić (1834–1918) u svojim uspomenama samo uzgred spominje svoj rad na javnom polju. Čitaoci i čitateljke ostaju uskraćeni za značajne informacije o njenom delovanju u okviru ženskih organizacija na teritoriji tadašnje Južne Ugarske (Vojvodine), kao i Kraljevine Srbije. Sećanja Pauline Lebl Albala (1891–1967), aktivistkinje za ženska prava i vodeće ličnosti u formiranju Udruženja univerzitetski obrazovanih žena, pod nazivom Tako je nekad bilo završavaju se danom njenog venčanja 1920. godine. Refleksija na vlastiti međuratni društveno-politički angažman u memoarima gotovo i nema. Delfa Ivanić je svom životu nakon 1944. posvetila samo dva poglavlja pod nazivom „Oslobođenje” i „Posle oslobođenja, 10. oktobar 1944–1966.”, ali se njeni memoari ipak mogu smatrati zaokruženom celinom, budući da se te 1944. završila epoha u kojoj je ona bila delatna i da je započela nova, sa potpunom drugačijim društveno-političkim uređenjem.

Uspomene su svetlo dana ugledale, iz nepoznatih razloga, ne 1966. godine (datum koji stoji na verziji pohranjenoj u ASANU), nego tek 2012. godine zahvaljujući istoričarki Jasmini Milanović. Nakon poređenja postojeća dva rukopisa, Jasmina Milanović je utvrdila da su oni gotovo identični do poglavlja 71. Rukopis iz ASANU, koji je Nikić pripremao za štampu, lektorisan je i stilski doteran. On, osim toga, ima više poglavlja od rukopisa koji se čuva u AS. Zbog svega toga, Jasmina Milanović je odlučila da rukopis iz ASANU posluži kao osnovni tekst prilikom priređivanja Uspomena za štampu, uz napomenu da je od strane Nikića izbačene delove rečenica i pasuse vratila, u uglastim zagradama, na staro mesto, uz pomoć primerka sećanja iz AS. U prvo izdanje Uspomena Jasmina Milanović je uključila i govore, članke i zapise Delfe Ivanić, kao i biografiju njenog biološkog oca Ivana Musića, iz pera Tome Oraovca, koje je Fedor Nikić odabrao i pripremio za štampu u posebnom dodatku, pod nazivom „Prilozi”. U drugom, Evolutinom izdanju, Jasmina Milanović je čitaocima prezentovala osnovni tekst uspomena Delfe Ivanić bez pomenutog priloga. Istraživači, kao i čitaoci uopšte, bez obzira na to ne ostaju uskraćeni za informaciju o njenim pismenim radovima i govorima, budući da je Delfa Ivanić u Uspomenama na više mesta navela u kojim časopisima su oni bili publikovani.

Memoarski spisi iz ženskog pera su, pored ženskih časopisa i arhivske građe (u vidu pre svega arhiva ženskih društava), izvori od prvorazrednog značaja u izučavanju istorije žena i roda u Srbiji i Jugoslaviji u 19. i prvoj polovini 20. veka. Oni omogućavaju uvid u porodični život pripadnica građanskog sloja, njihovo školovanje i karijeru, kao i u rad ženskih organizacija, prepreke na koje su nailazile i kako su ih savladavale. Uspomene Delfe Ivanić ne spadaju u red ličnih, intimnih ispovesti. Autorka je više bila usmerena na davanje informacija o sopstvenoj ulozi u raznim političkim i društvenim događanjima, ali i na isticanje važnosti uloge koju je imao njen suprug Ivan Ivanić, kao i važnosti roditelja (posebno očeva, kako biološkog, tako i adoptivnog) u društveno-političkom životu Srbije. Za to je možda delimično odgovoran bio Fedor Nikić koji je verovatno Delfi Ivanić sugerisao šta da izostavi iz memoara. S druge strane, autorka je u uvodu svojih sećanja navela da su težište u njenom životu predstavljali angažman u ženskim organizacijama, kao i spisateljski, kulturno-prosvetni i propagandni rad, te da je „iznoseći i prikazujući ovako i na ovaj način svoj život i rad” htela da pokaže kako srpska i jugoslovenska intelektualka „treba da živi i radi, i kako treba da voli svoj narod i svoju zemlju”.

Uspomene predstavljaju riznicu informacija o privatnom životu građanske elite (o prevarama, razvodima, starateljstvu nad decom i slično), otkrivaju načine kako su žene svoj uticaj ostvarivale neformalnim kanalima, da su unutarstranačke, odnosno stranačke borbe uticale na rad ženskih organizacija, te da su one i te kako bile politički profilisane.